Volgens de bevolkingsprognoses van het CBS zal de Nederlandse bevolking in de komende decennia met ongeveer twee miljoen personen toenemen tot een maximum van rond de 18 miljoen. In de periode 2000-2030 zal het aantal 55-plussers relatief sterk toenemen, van 3,7 miljoen naar 6,1 miljoen. Deze komende grijze prop in de bevolkingssamenstelling is vooral het gevolg van het verhoudingsgewijs hoge aantal kinderen dat in de naoorlogse jaren in Nederland werd geboren. De baby boomers gingen langer naar school dan voorgaande generaties en vonden vaak werk in de uitdijende dienstensector. De omvangrijke babyboomgeneratie bereikt in de komende tien jaar de seniorenleeftijd.
De vergrijzing van de Nederlandse bevolking steunt verder op de telkens naar boven bijgestelde gemiddelde levensverwachting. Voor mannen steeg die verwachting bij de geboorte tussen 1980 en 2000 van 73 naar 75 jaar, voor vrouwen van 79 naar 80 jaar. Ook de resterende levensverwachting op 65-jarige leeftijd is sinds 1980 met een jaar gestegen. Op de 65ste verjaardag mogen mannen zich thans nog op 15 en vrouwen op 19 levensjaren verheugen. Ouderen van nu leven niet alleen langer dan ouderen van enkele generaties geleden, ze zijn ook langer gezond en vitaal. Ouderen van morgen hadden veelal lichamelijk minder belastend werk (minder in fabrieken, mijnen en de agrarische sector), betere voeding en verzorging kortom een gezondere leefstijl, waardoor zij gezonder oud zullen worden. Deze vitale ouderen zullen ook langer zelfstandig wonen en actief vorm geven aan hun omvangrijke vrijetijd. Vergrijzing betekent niet langer dat er meer mensen thuis achter de geraniums zitten.
De dynamisering van de vrijetijdsbesteding in de voorbije jaren kwam al niet voor rekening van jongeren maar van ouderen. Het waren de ouderen die er meer op uit trokken en die meer activiteiten in hun vrijetijdsrepertoire opnamen. In beide opzichten vertoonde hun vrijetijdsbesteding een sterke inhaalbeweging, waardoor aanvankelijke verschillen naar leeftijd belangrijk zijn genivelleerd. De beleveniscultuur is niet langer uitsluitend het voorrecht van jongeren. De Veronica-slogan Je bent jong en je wilt wat heeft aan zeggingskracht ingeboet. De gedachte dat de dynamisering van de vrijetijdsbesteding op het conto van jongeren komt, dient dan ook als Veronica-misverstand geboekstaafd. Steeds meer geldt juist Je bent oud en je wilt wat. Door de actieve en bemiddelde grijze golf zal de consumptie van ouderen op tal van terreinen toenemen.
De ouderen van morgen zijn relatief hoog opgeleid, zitten er meestal financieel warmpjes bij en zijn gewend geraakt aan een actieve en afwisselende besteding van de vrijetijd. Het is aannemelijk dat het consumptiepatroon van de zestigers van morgen meer gemeen heeft met het consumptiepatroon van de huidige vijftigers dan met het consumptiepatroon van de huidige en vroegere zestigers. Dit betekent dat de ouderen van morgen ook meer vrijetijdsdiensten zullen consumeren dan de vroegere en huidige ouderen. Uit seniorenbladen en seniorenbeurzen spreekt nu al een grote hang naar een vitale levensstijl onder ouderen. Hun haren vergrijzen, maar hun gedrag nauwelijks: ze blijven op vakantie gaan, musea en podia bezoeken, uitstapjes maken en uit eten gaan.
Door de omvangrijke vrijetijd kunnen ouderen zich toeleggen op activiteiten die tijd en concentratie vergen. Hoewel niet wars van experience, zullen de nieuwe ouderen minder de vluchtige fysieke belevenis zoeken en meer de duurzame diepgravende ervaring. Zij zijn er meer toe genegen zich in kunst en literatuur te verdiepen en hun uitstapjes en vakanties met historische en culturele belangstelling te verknopen. De vraag naar dat type vrijetijdsdiensten zal een impuls krijgen.
Voor de aanbieders van deze diensten betekent vergrijzing dan ook verzilvering.
Literatuur:
Jos de Haan, Andries van den Broek en Paul Schnabel, Het nieuwe consumeren, een vooruitblik vanuit demografie en individualisering, Den Haag: SCP, werkdocument nr. 72, 2001
