Haagse bluf en ruim sop
Ht verrassende overzicht van alle musea in Nederland, roept de website op de openingspagina. Waar hem deze verrassing precies in zit, wordt helaas niet duidelijk. Wie had immers niet kunnen bedenken dat een online te raadplegen overzicht van Nederlandse musea wel eens handig zou kunnen zijn? Of de verrassing moet hem zitten in de opmerkelijke eenvoud van de website. Want met een bereik van maar liefst 1.270 musea (ook dierentuinen doen mee), waarbij zelfs de per instelling wisselende tentoonstellingen worden bijgehouden, heeft museum.nl een sobere, bijna saaie uitstraling.
De formule van museum.nl is dan ook simpel: alle musea hebben een eigen pagina, met een grotendeels identieke lay-out. Op deze pagina is informatie te vinden over de vaste collectie van een museum (Altijd te zien) en de wisselende tentoonstellingen (Nu in het museum en Verwacht). Daarnaast staan in een aparte factbox bijbehorende noodzakelijkheden zoals toegangsprijzen, openingstijden, adresgegevens en aanwezige voorzieningen. Voeg hier nog eens een aantal leuke slimmigheidjes aan toe (De mening van anderen en Houd mij op de hoogte), een frisse kleurstelling en aardige vormgeving, en elk museum heeft uiteindelijk een prettig gevulde pagina, met hopelijk net genoeg eigen uitstraling.
Niet onverwacht is deze digitale kaartenbak van musea, die overigens nog verre van gevuld is, te doorzoeken. Dit kan op basis van naam, locatie, trefwoord of museumtype, maar ook met minder voor de hand liggende, maar minstens zo bruikbare zoekcriteria als kindvriendelijkheid, geschikt voor minder validen of loopafstand tot het station. Een uitgebreide tentoonstellingsagenda, museumnieuws en een kinderweb (het laatste tot nog toe slechts een verzameling links naar kindvriendelijke websites) moeten de kaartenbak tot leven brengen. Met namen als Haagse Bluf (Haagse musea), Ruim Sop (maritieme musea) en Exotische Oorden (volkenkundige musea) reikt museum.nl bovendien een reeks originele ideen aan, voor diegenen die moeite hebben zelf een aantrekkelijk museumdagje samen te stellen.
De kunst van het gemak
De website is het resultaat van samenwerking tussen het Amsterdamse design- en communicatiebureau Eden Design and
Communication en de Delftse websiteproducent Zappwerk. Deze krachtenbundeling heeft museum.nl goed gedaan, want vormgeving, bediening en constructie zijn hand-in-hand uitgewerkt. De kunst van het gemak, het credo van de museumjaarkaart, is daardoor zeker wel op museum.nl van toepassing: de site is kleurrijk, maar to-the-point en vooral gebruiksvriendelijk.
De eenmalige inspanning van de bouw van de website staat niet in verhouding tot het structureel onderhoud dat een informatievretend monster als museum.nl vergt. Het up-to-date houden van de website zal dan ook een grote uitdaging zijn. De Stichting Museumjaarkaart was zich hiervan bewust, en heeft speciaal een driekoppige website-redactie in het leven geroepen. Door de musea elk half jaar de informatie waarmee de instellingen op museum.nl staan ter controle en aanvulling voor te leggen, wil de redactie actualiteit en punctualiteit waarborgen. De bottleneck van deze aanpak zal liggen bij de medewerking hieraan van de bijna dertienhonderd instellingen.
Trouwe gebruikers
Een aantrekkelijke website, een gevulde database en een kundige redactie, gaat museum.nl het hiermee redden? Zelf denkt de Stichting Museumjaarkaart uiteraard van wel. De Stichting schat het jaarlijks aantal bezoekers op maar liefst 300.000. Hoewel de website zich vooralsnog low profile houdt, zal in januari een uitgebreide promotiecampagne worden gestart. Het hiervoor beschikbare budget van ruim een ton (een derde van de ontwikkelingskosten) is opmerkelijk, zeker in de culturele sector waar marketing en promotie nog vaak een sluitpost vormen.
Behalve het opbouwen van naamsbekendheid is het creren van loyaliteit onder de bezoekers van de website ook een belangrijk aandachtspunt. Oftewel trouwe gebruikers kweken, want de aanwezige alternatieven voor het plannen van een dagje museum zijn legio (de museumgids, de uitlijn, museumladders en waarom niet de website van een museum zelf raadplegen?). Integratie van de website met de museumjaarkaart, bij uitstek een instrument om loyaliteit mee te stimuleren, had daarom misschien voor de hand gelegen.
Het killercriterium
Naast marketing, gebruiksvriendelijkheid en een goede dienstverlening geldt toegevoegde waarde voor een website tegenwoordig bijna als killercriterium. Oftewel, wat biedt de website voor aantrekkelijke extras? In vergelijking met een museumgids of museumladder valt de toegevoegde waarde voor museum.nl gemakkelijk te benoemen. Het gaat dan om voordelen als een actueler, uitgebreider en makkelijker te doorzoeken aanbod van musea. Of deze toegevoegde waarde voor de gebruikers doorslaggevend of (vooral) toereikend zal zijn, is echter twijfelachtig. Het verschil tussen een museumladder en museum.nl zal immers groter moeten zijn dan de keuze een krant te pakken of de computer op te starten.
Ten slotte doet zich nog een andere vraag voor, namelijk of de musea zelf de website als toegevoegde waarde ervaren. Vele van hen hebben namelijk een eigen website, waarvan verwacht mag worden dat zij liever hun bezoekers hierop ontvangen. Het antwoord op deze vraag zal voor de musea vooral te maken hebben met een afweging van het collectief versus hun eigen belang. Maar laten we eerst wachten op begin volgend jaar. Dan krijgt met de geplande publiciteitscampagne museum.nl namelijk eerst de kans zelf zijn bestaansrecht en toegevoegde waarde te bewijzen.
