Doosje van DEN
Stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN) speelt hierin een cordinerende rol. De stichting stimuleert instellingen die collecties beheren om deze te digitaliseren. De eigen website is een portaal naar projecten op dit gebied, naar instellingen die bijdragen leveren en informatie over het door DEN ontwikkeld beheersysteem, het Doosje van DEN. Hiermee kunnen leden hun eigen collecties op een gestandaardiseerde manier digitaal invoeren zodat bezoekers er makkelijk in kunnen zoeken. DEN voegt deze digitale bronnen samen tot een breed cultureel zoeksysteem op internet.
In april 2002 heeft DEN de websites Cultuurwijzer en Cultuurwijs gelanceerd, de instellingsoverschrijdende presentaties van het cultureel erfgoed. Waar Cultuurwijzer zich richt op het brede publiek is Cultuurwijs speciaal voor onderwijsdoeleinden. Beide websites hebben een frisse, publieksgerichte uitstraling. Met herkenbare, soms actuele afbeeldingen prikkelt de Cultuurwijzer de bezoeker tot het lezen van op het eerste gezicht on-culturele themas, zoals de oorsprong van de kip in Nederland. De site trekt wekelijks zon 2000 bezoekers en geeft een overzicht van culturele instellingen, activiteiten en natuurlijk de collectie van afbeeldingen en teksten.
Tot nu toe heeft DEN zich vooral toegelegd op het verzamelen van instellingen en activiteiten met de collectie als speerpunt. Op de collectiepagina is het duidelijk dat we hier uiteenlopende stukken kunnen vinden: aan de bovenkant rolt langzaam een optocht van potten, landschappen, bronzen beelden en bijbelse taferelen voorbij. De bezoeker kan associatief zoeken in een spinnenweb van trefwoorden of gericht zoeken op bijvoorbeeld titel, auteur of maker. De lijst van resultaten geeft tekstuele links naar een uitgebreide beschrijving, een eventuele afbeelding en de instelling waar deze vandaan komt.
Hoogwaardig gebruik van multimedia
De Schotse cultureel-erfgoed-collega SCRAN is minder vrijgevig. De website SCRAN Online geeft weliswaar toegang tot meer dan een miljoen afbeeldingen of filmpjes van gebouwen, mensen, plaatsen of gebeurtenissen, maar zonder lidmaatschap krijgt de bezoeker slechts kleine afbeeldingen als zoekresultaat. Het maakt het doorzoeken van resultaten wl makkelijker dan bij Cultuurwijzer, omdat je weet welk beeldmateriaal je kunt verwachten. Verder heeft SCRAN Online een soberder uitstraling dan de Nederlandse variant. Slechts enkele afbeeldingen op de homepage dienen als publieksvriendelijke triggers naar collectiestukken. Het beperkte gebruik van beeldmateriaal is vooral bedoeld om de site snel te houden.
In 2001 kreeg de site de Amerikaanse Silver Muse Award voor het hoogwaardig gebruik van multimedia bij het onsluiten van collecties. Dat is niet verwonderlijk als je het aanbod voor leden uiteraard ziet van educatief materiaal om het erfgoed bij een breed publiek te promoten. SCRAN biedt met zogenaamde path finders en resource packs op cd-rom of papier respectievelijk thematische introducties tot collectiestukken en kant-en-klaar lesmateriaal met veel voorbeelden uit de collectie. De stichting heeft overigens de prijs niet gewonnen voor het gebruiksgemak van de site want je raakt nogal eens de weg kwijt. Ook ontbreekt vaak een link naar de homepage.
Het siert de Nederlandse overheid dat ze de gratis openstelling van erfgoed voor het publiek stimuleert, terwijl de bezoeker in Schotland hiervoor betaalt. De samenwerking tussen verschillende instellingen maakt het mogelijk het archiefmateriaal publieksvriendelijk te bundelen. DEN heeft zich bij de promotie eerst gericht op de site voor scholieren en gaat nu de Cultuurwijzer breed onder de aandacht brengen. En dat is goed, want het zou jammer zijn wanneer een tafereel als de zestiende-eeuwse vrijetijdsbesteding onbekeken blijft!
Bekeken sites:
www.den.nl
www.cultuurwijzer.nl
www.scran.ac.uk
www.minocw.nl/cultuurbeleid
