Het Amsterdamse ArtOlive noemt zich een platform voor promotie, uitleen en verkoop van hedendaagse kunst. Het stelt zich ten doel een database van (informatie over) kunstwerken op te bouwen, deze werken aan te prijzen om ten slotte van verkoop of uitleen ervan een percentage op te strijken. Op dit moment exposeren op ArtOlive zon vijfhonderd kunstenaars met maar liefst vijfduizend werken.
RotterdamKunststad, begonnen door websiteontwikkelaar Webware, is een minder eenduidig initiatief. De website is pas afgelopen december officieel geopend, waardoor er momenteel nog maar vijftig deelnemers op exposeren. In tegenstelling tot ArtOlive heeft RotterdamKunststad geen winstdoelstelling. De website wordt gesteund door een aantal bedrijven die kunst een warm hart toe dragen. De missie van Webware zelf kunstenaars kennis laten maken met de mogelijkheden van internet, hoe winstgevend kan zon niche ooit zijn? verraadt echter wel een indirect commercieel belang. Hoewel de galerie is opgezet in het kader van Rotterdam 2001 Culturele Hoofdstad zijn de exacte bedoelingen niet erg helder.
Wat is feitelijk een virtuele galerie? Net als haar materile collegas wil een virtuele galerie een commercile intermediair zijn tussen kunstenaar en publiek door tentoonstellings- en verkoopruimte beschikbaar te stellen. Alleen vind je die expositieruimte op internet, want de kunstwerken worden online, in de vorm van afbeeldingen, bekeken. Men is er nog niet uit hoe zon virtuele tentoonstellingsruimte er precies uit moet zien. Vormt een galerie slechts een omlijsting omdat kunstbeleving secundair is aan het verkoopproces, of is een artistiek verantwoorde presentatie die recht doet aan de kunstwerken wel degelijk van belang?
Voor het runnen van een virtuele galerie is in hip internetjargon de term arthosting uitgevonden. ArtOlive en RotterdamKunststad vertellen graag over de voordelen. Zo kan 24 uur per dag worden gexposeerd en is het potentile publieksbereik vele malen groter dan die van de traditionele galerie. Hoge marges zijn er niet, omdat dure (fysieke) expositieruimte niet nodig is. Ook kennen de tentoonstellingen qua omvang geen grenzen. Dat kunst op een beeldscherm niet werkelijk tot zijn recht komt en dat elke vorm van persoonlijk contact ontbreekt, zal met name kunstkenners minder aanspreken.
In methode zijn er duidelijke verschillen. ArtOlive levert een complete oplossing, waarbij ook dienstverlening (transport en ophanging, verzekering, lease constructies, advies voor bedrijven) niet wordt vergeten. Kunstenaars mogen gratis exposeren, mits ze zelf hun werk op de website plaatsen. Pas wanneer een kunstwerk wordt verkocht moet de kunstenaar een bemiddelingsvergoeding van 30% van de verkoopprijs aan ArtOlive afdragen.
De in de naam verborgen vrucht (zoek zelf!) moet als inspiratie hebben gediend voor de hippe, groene kleur van ArtOlive.com. De vormgeving is sober en effectief, maar de soms eindeloze lappen tekst zijn bezwaarlijk. Hoewel hieruit blijkt dat ArtOlives businessplan tot in de puntjes is uitgewerkt, heeft dit niet altijd tot een gebruikersvriendelijke winkelformule geleid. Wel is het aanbod goed te doorzoeken, zowel op titel, kunstenaar als galerie. Ook de verdere groepering van kunstwerken is aardig: naast onderverdeling in discipline (schilderijen, beelden) ook keuze uit onder de 750,-, te koop/leen en grote namen. De laatste categorie bevat overigens nog geen werken.
RotterdamKunststad lijkt zich te concentreren op de promotie van Rotterdamse kunstenaars. De website wil bovendien tonen hoe kunst online het best tot zijn recht komt.
De tentoongestelde werken zijn dan ook alleen via de kunstenaar zelf te verkrijgen, die bovendien zichzelf meer kan profileren door zijn/haar c.v. en eventuele expositiedata op de website te plaatsen.
Voor de vormgeving en menustructuur van de website koos RotterdamKunststad een gebouw als metafoor. Verdeeld over maar liefst twaalf verdiepingen blijkt het aanbod van kunstwerken breder dan bij ArtOlive, want er zijn ook gedichten, installaties, keramiek en sieraden te vinden. De presentatie van aan virtuele muren opgehangen kunstwerken spreekt meer aan dan de droge pop-up vensters van ArtOlive.com; ook virtueel dient galeriebezoek immers een uitdagende en onderhoudende tijdsbesteding te zijn.
Door de uiteenlopende doelstelling en aanpak zijn beide websites niet gemakkelijk met elkaar te vergelijken. De principile keuze tussen commercieel winststreven en liefdadigheidsstreven staat hierbij te vaak in de weg. Terwijl ArtOlive zijn businessplan uitwerkte, koos RotterdamKunststad voor een meer visuele impact. De overlevingskans van ArtOlive mag daardoor groter zijn, RotterdamKunststad doet meer recht aan de kunstenaars zelf. Het antwoord op de vraag of de eerdergenoemde nadelen van de virtuele galerie kunnen worden overwonnen, is echter nog het meest twijfelachtig. Kunstkopers vormen een exclusieve groep, die graag de moeite neemt voor een degelijk galeriegezoek, los van het plezier en de contacten die dit oplevert. Nadat de nieuwigheid eraf is, kan de toekomst van de virtuele galerie daarom wel eens een stuk minder rooskleurig zijn. Snel gaan kijken dus, nu het nog kan!
