‘We moeten de verhalen die nu blijven liggen ook vertellen’

Veel Limburgers hebben verborgen schatten uit de Tweede Wereldoorlog en dan met name uit de tijd van de bevrijding. Oorlogsattributen, verzetskrantjes, briefkaarten, foto’s, bodemschatten of andere, vaak persoonlijke herinneringen. Reden voor documentairemaker Pieter-Nic van den Beuken uit het Limburgse Sevenum om daarmee een bijzonder project op te zetten in deze tijd waarin we 75 jaar vrijheid vieren: ‘Ik roep mensen op om hun aandenkens aan de Tweede Wereldoorlog uit te stallen in hun vensterbank om zo van Limburg één groot pop up-museum te maken. Zo vertellen we ook de persoonlijke verhalen die nu nog blijven liggen.’

Het idee voor deze museumactie ontstond bij Van den Beuken door een eigen persoonlijk verhaal. ‘Als klein mannetje heb ik van mijn oom een aantal tinnen muntjes gekregen die in de Tweede Wereldoorlog werden gebruikt. Ik voelde meteen aan dat ik iets heel bijzonders in handen had en heb ze altijd bewaard. Jaren later heb ik voor het project “Liberation Route Limburg” de documentaireserie “Terug naar de Plek” gemaakt waarvoor ik met kinderen op zoek ging naar sporen uit het verleden. Zonder geschiedenisboeken of internet te raadplegen. Gewoon het verhaal vertellen zoals je het tegenkomt op straat. Deze serie wordt binnenkort weer uitgezonden op L1.’

Individuele verhalen

Dat inspireerde Van den Beuken om het project Vensterbank Museum te bedenken in opdracht van Limburg Marketing. Het project is één van de gegunde projecten door de Provincie Limburg en het Vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg). ‘Ik ben heel blij dat ik de kans krijg mijn idee uit te voeren. En het begint al echt goed te lopen. Door heel Limburg zijn er al Vensterbank Musea ingericht. Toch merk ik dat er ook mensen zijn die aarzelen en denken: “Is mijn voorwerp wel interessant genoeg?” Maar dat is nu het leuke: elk verhaal is mooi en verdient het om verteld te worden.’

Zo stuitte Van der Beuken op een prachtig verhaal van Edie Pouwels uit Meldersloo. ‘Hij vertelde dat op de Zwarte Plak in het Limburgse America twee boerderijen stonden waar in de oorlog Engelse piloten zaten ondergedoken met hulp van de plaatselijke bevolking. Om de tijd te doden, zaagden ze de beeldenaar van Wilhelmina op dubbeltjes en kwartjes uit. Die beeltenissen werden door de lokale melkboer verkocht om zo de hulp aan de piloten te kunnen bekostigen. Voor die tijd was dat dus al een soort crowd funding. Degenen die een Wilhelmientje kochten, naaiden dat onder de kraag van hun jas en konden zo op straat aan elkaar laten zien dat ze het verzet steunden door stiekem hun kraag op te tillen. Een gevaarlijke maar prachtige daad. Edie Poulus heeft nog een heleboel uitgezaagde Wilhelmientjes; die stelt hij tentoon in zijn eigen Vensterbank Museum in Meldersloo.’

Lokale verhalen levend houden

Van den Beuken: ‘Ik merk dat er op straat gesprekken ontstaan tussen buurtbewoners die elkaar door deze oorlogsverhalen op een andere manier leren kennen. Dat is heel mooi en op deze manier kunnen we ook bij kinderen deze verhalen levendig houden zoals mijn oom deed bij mij.’

Het Vensterbank Museum is vast onderdeel van het televisieprogramma ‘Vrijheidsboot’ dat op L1 TV wordt uitgezonden. In vijf televisie-uitzendingen ontvangt presentatrice Kirsten Paulus aan boord uiteenlopende gasten met één gemene deler: het vieren en herdenken van de Tweede Wereldoorlog in Limburg 75 jaar later. Een selectie van opmerkelijke initiatieven komt uitgebreid aan bod in de gesprekken aan boord van de Maaslakei van Rederij Cascade uit Maasbracht en in mooie reportages.

Het Vensterbank Museum maakt deel uit van het project Limburg Herdenkt, een provinciaal project van Limburg Marketing waarmee op een bijzondere en vernieuwende wijze 75 jaar bevrijding wordt herdacht en gevierd. Dit gedachtengoed sluit aan bij de internationale campagne Europe Remembers 75 Years after WWII.

Links:

• Heb jij ook voorwerpen in huis uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog en dan vooral de bevrijding en wil je je eigen Vensterbank Museum inrichten? Ga naar limburgherdenkt.nl voor meer informatie en doe mee! Hier vind je ook een overzicht van alle deelnemende musea.
• Kijk op limburgherdenkt.nl voor de uitzenddata van de Vrijheidsboot.
• Kijk ook op Facebook en Instagram

Foto’s: Limburg Herdenkt.