Inmiddels zijn we bijna tien jaar verder en zie: ineens is daar de hernieuwde droom van digitale televisiekanalen voor iedereen en vanuit de bezemkast. En ook deze keer zie ik het weer helemaal zitten. Oprecht. De technische barrires zijn grotendeels weggenomen. Fabchannel opereert daadwerkelijk en succesvol vanuit een bezemkast. Online-shopping, muziekdistributie via het internet en tegen betaling, het bestaat en het werkt. Dedicated TV kanalen schieten als paddenstoelen uit de grond. Podiumkunsten, we kunnen en moeten er iets mee!
Bij het Koninklijk Concertgebouworkest hebben organisatie en musici sinds de terugval bij de platenindustrie en omroepen de knop omgezet: wat kunnen we zelf doen en hoe gaan wij dat realiseren. Revolutie! Dirigenten en solisten zien in toenemende mate dat registratie van beeld en geluid een vast onderdeel van hun performance begint te worden. De sector raakt doordrongen van het besef dat toekomstig succes geholpen is bij een open-internet mind. Wij komen los van verworven rechten uit een analoog verleden en vinden nieuwe wegen om te investeren en uiteindelijke winsten te verdelen. Onze orkeststichting financiert, draagt risico en verdient kosten terug, winsten (if any) zijn voor de uitvoerende artiesten, zoals het hoort.
Het streven is niet gering: alle concerten in verschillende gradaties van resolutie tegen gedifferentieerde betaling, live via het internet te volgen, wereldwijd en met bijbehorende metadata, als kern van een veelheid aan audiovisueel nieuws en activiteiten vanuit het orkest.
Realisatie hiervan biedt ons de kans om op veel grotere schaal direct klantcontact te bewerkstelligen dan met concerten en touren alleen. Aantoonbaar, vastgelegd klantencontact. Met een log-in, dus traceerbaar en benaderbaar. Klanten die geen toegang hebben tot onze concerten (te ver weg, prijs- en andere barrires) kunnen nu toch en op hun consumptievoorwaarden (tijd, plaats, gezelschap) van onze performance genieten. Tot in Japan of China aan toe. En die schaalvergroting biedt ons weer de kans om ons te concentreren op waar wij het beste in zijn: goede concerten geven in een mooie zaal vol geboeid publiek.
Barrires zijn er nog steeds genoeg. Er moet een studio worden gebouwd en voor een vaste camera-installatie worden gezorgd. Extra mannetjes voor achter de knoppen komen zich al hongerig aanbieden. De financiering moet rond komen, een business model moet worden bedacht (uiteindelijk moet die hele internet operatie minimaal zichzelf gaan bedruipen). Muziekuitgevers leven nog in de negentiende eeuw waar het het eigendoms- en distributiebegrip betreft, maar lopen voorop in facturering en rotsvaste onveranderlijkheid; dat moet dus veranderen. Dirigenten, solisten en platenmaatschappijen moeten worden betrokken. De website moet weer aangepast en uitgebreid, en nog meer-taliger dan nu.
En het echte probleem: hoe laat ik de juiste Japanners en Chinezen weten dat zij op die ene .nl site met rare letters iets moois kunnen vinden, iets waar zij al jaren naar verlangen maar wat zij nog nooit hebben meegemaakt: een live concert van het Koninklijk Concertgebouworkest vanuit het Concertgebouw. Gewoon bij ze thuis, tussen rijstpapieren wandjes. In onze stoutste dromen worden wij een wereldwijd tv-kanaal voor KCO-fans.
Weg met de omroep, leve het internet? Nee, daar hebben we bij die vorige zeepbel wel van geleerd, en de omroep is nog lang niet dood. Zet al die nieuwe media gewoon naast elkaar en laat ieder zijn sterkste kanten benutten. Maar wees actief. Bespeel. Maak. Maak zlf. Sluit coalities, bespeel een breed palet aan platforms, analoog en digitaal, van groot naar klein. En behoud het eigendom, ook op de registratie van je artistieke product. Geef licenties, ruil gebruiksrechten, maar geef niet weg en laat niet lopen. Je wil die opname over vijf jaar nog eens gebruiken, en je klant ook.
Staan wij aan de vooravond van een tweede internetzeepbel in de kunstsector? Ik herinner mij nog de opwinding die zich van de marketeers in de podiumkunsten meester maakte toen eind jaren negentig het internet tot ons kwam. Dat was het helemaal, de oplossing voor al onze problemen en het publiek kon straks gewoon via de computer naar onze concerten luisteren en tegelijk zijn kaartje bestellen. Dat kwam dus niet zodanig van de grond dat wij de fysieke concertzaal hebben kunnen opdoeken. Te weinig klanten zaten nog aan het web, bandbreedte was nog veel te duur en rechten van uitvoerenden werden beschermd door drie vuurspugende draken achter een slotgracht gevuld met brandend braambos. De zeepbel spatte uiteen en de website werd gewoon een prima verkoopmachine voor kaartjes en abonnementen met wat extra informatie.
Auteur: David Bazen Zakelijk manager Koninklijk Concertgebouworkest d.bazen@concertgebouworkest.nl
Referenties: Bovenstaande tekst sprak David Bazen uit bij een onlangs gehouden seminar over Klassieke Muziek online.
