Wie op dit moment het ruim 20 jaar oude hart van Almere Stad bezoekt, heeft het gevoel in een stadsdeelcentrum van een nieuwbouwwijk aangekomen te zijn. Anders dan in een historische stadskern is het centrum geheel planmatig ontwikkeld, vanzelfsprekend zonder de voor ons zo herkenbare landmarks, zoals een oude kerk of een monumentaal stadhuis. Aanloopstraten en dwaalgebieden ontbreken nagenoeg. Het winkelaanbod in het centrum is vrij compleet, maar kent geen uitschieters en is daardoor weinig verrassend. Culturele voorzieningen zijn beperkt in aantal, uitstraling en zichtbaarheid. Horecagelegenheden zijn slechts mondjesmaat aanwezig. De Grote Markt moet zijn positie als een centrale ontmoetingsplaats in de vorm van een horecaplein nog verwerven. Van een uitgaansleven is nauwelijks sprake. Dat Almere in 2001 tot de tweede evenementenstad van ons land is verkozen, zal de onwetende bezoeker niet snel vermoeden. Terwijl het centrum overdag gevuld is met winkelende consumenten, is het s avonds opvallend rustig.
Almere heeft zichzelf met de plannen voor het nieuwe Stadshart een grote opgave gesteld: de stad moet een volwaardig centrum krijgen. Door het ontwikkelen van een samenhangend centrum met een compleet en aantrekkelijk voorzieningenaanbod moet Almere over een nieuwe, volwassen identiteit gaan beschikken. En, nog belangrijker: het is tijd dat de inwoners trots kunnen worden op de eigen stad. Het motto In Almere kan t moet, als het aan de gemeente ligt, ook op het centrum van toepassing worden.
Een voordeel van de planmatige ontwikkeling van Almere is de ruimte die in de planologische structuur is ingebouwd om het centrum verder uit te breiden. Zo kan de binnenstad sprongsgewijs meegroeien met de groei van de stad. En groeien doet Almere: er zijn inmiddels 160.000 inwoners. De binnenstad heeft nu nog in tegenstelling tot historische binnensteden de ruimte om grootschalige, toekomstgerichte projecten te ontwikkelen. Er staat dan ook een aantal indrukwekkende projecten op stapel.
Geen kopie
Almere wil zich onderscheiden van bestaande steden door een hedendaags centrum te ontwerpen. Het gaat er daarbij niet om de sfeer en bebouwing van historische binnensteden te kopiren.
Moderne architectuur en ruimte voor hedendaagse ontwikkelingen op het gebied van retail en leisure moeten de boventoon voeren. Het stedenbouwkundig ontwerp voor het Stadshart is opgesteld door Rem Koolhaas (O.M.A) en de architectonische uitwerking ligt in handen van befaamde architecten zoals William Alsop en Winy Maas.
In de maquette vallen enkele futuristische ontwerpen op, die van ambitie en durf getuigen. De popzaal heeft het uiterlijk van een zilveren ufo en de bioscoop krijgt een felrode kleur.
Het programma is fors: in totaal gaat het om zon 76.000 m2 retail en leisure voorzieningen. Daarnaast gaat het om circa 170.000 m2 kantoren en 950 woningen. Er zal een divers aanbod tot stand gebracht worden, dat zowel op dag- als avondbezoekers gericht zal zijn. Overdag zal de nadruk liggen op winkelen en werken en s avonds op de vrijetijd. Ook de retailstructuur zal meer divers worden. Door het opnemen van toekomstgerichte detailhandel en vrijetijdsvoorzieningen in de binnenstad wil Almere inspelen op de wensen en eisen van de hedendaagse consument. Daarnaast zou er meer ruimte moeten worden gecreerd voor starters en zelfstandig ondernemers. De nieuwe winkelvoorzieningen zullen het vlakke winkelaanbod van dit moment moeten doorbreken. Enkele reeds bestaande (winkel)gebieden, kunnen wellicht veranderen in de dwaalgebieden die nu nog gemist worden.
Uitgaan aan het waterfront
Het leisureprogramma is interessant omdat het zal gaan bestaan uit een veelheid aan elementen. Zo wordt er een urban entertainment center gebouwd dat zal gaan bestaan uit een popzaal, een discotheek, meerdere horecapaviljoens, een vermaakscentrum voor het hele gezin, een bowlingbaan, alsmede een hotel. Daarnaast zal er megabioscoop met hangende zalen met 2.400 stoelen neergezet worden. Ook wordt ingezet op een vernieuwend museumconcept met de naam SITE. In het museum SITE zal het niet gaan om een vaste collectie, maar om wisselende activiteiten rondom het thema mens, wereld en cultuur. Het waterplein, een waterfront waar grootschalige evenementen georganiseerd kunnen, en een horecapier aan het Weerwater moeten het nieuwe uitgaansgebied completeren. Met de realisatie van deze voorzieningen zal op het gebied van vrijetijd een grote inhaalslag gemaakt worden. Onduidelijk blijft echter voorlopig wanneer het theater en het museum gerealiseerd zullen worden, terwijl het broodnodige ingredinten zijn voor een binnenstad die verrassend en veelzijdig wil zijn. Juist de vrijetijdsvoorzieningen leveren een belangrijke bijdrage aan de verblijfswaarde van het Stadshart, waar in de toekomst niet alleen overdag, maar zeker ook s avonds veel te beleven moet zijn. Het nieuwe Stadshart zal gefaseerd opgeleverd worden tussen 2003 en 2007.
Dat in Almere wellicht toch niet alles kan, blijkt uit de plannen voor Omniworld. Rond de ambitieuze plannen voor dit topsport- en leisurecentrum in het nieuwe stadsdeel Almere Poort is stevige discussie ontstaan. Dat de plannen niet in hun volle omvang uitgevoerd zullen gaan worden, lijkt inmiddels zeker te zijn. De vraag blijft welke onderdelen nog wel zullen worden gerealiseerd.
Dat Almere er over tien jaar totaal anders uit zal zien staat echter vast. Interessant is te bedenken hoe het stedelijk weefsel zich daarna zal ontwikkelen.
Voor alle commercile voorzieningen in Almere geldt dat de levenscyclus van het vastgoed relatief kort is. In de toekomst zal dit fenomeen zich naar verwachting blijven voordoen. Enerzijds heeft dit nadelen, zoals weinig plaatsen waar (culturele) ondernemers dankzij lage huren kunnen experimenteren. Tegelijkertijd biedt het ook kansen, omdat de stad telkens opnieuw kan inzetten op het allernieuwste. In het licht van de sterke groei van Almere is het een interessante vraag wanneer het Stadshart opnieuw aan vernieuwing toe zal zijn. Deze vraag zal zeker actueel worden wanneer besloten wordt de zogenaamde schaalsprong te maken. Almere zal dan in 2050 naar schatting 400.000 inwoners tellen, meer dan twee keer het huidige inwoneraantal.
Almere, korte ontstaansgeschiedenis
1975 start bouw Almere Haven
1980 start bouw Almere Stad
1984 start bouw Almere Buiten
1998 start bouw Almere Hout
2004 start bouw Almere Poort
na 2010 start bouw Almere Pampus en verdere groei Almere Hout
