Dossier

Onder de noemer cities in transition zijn de afgelopen jaren door tal van initiatiefnemers activiteiten ontplooid die inzicht geven in de vragen waarvoor steden tegenwoordig komen te staan en hoe uitdagingen aangepakt worden. Centrale vraag daarbij is hoe je bij deze transitie een inclusieve stad ontwikkelt waarin iedereen betrokken wordt. Steden zijn magneten die kansen bieden op het gebied van werk, scholing en (be)leefbaarheid, maar helaas kan niet iedereen in gelijke mate van deze stedelijke ontwikkeling profiteren. (meer…)

Onder bovenstaande titel werd in December 1990 een congres gehouden in wat toen nog Leningrad heette. De Sovjet Unie was verdwenen en vervangen door het Gemenebest van Onafhankele Staten dat niet veel later overging in de Russische Federatie. Onze gastheer, de schrijver Andrej Bitov, heette ons welkom met de woorden: “The role of the cities in building Europe is de eerste door burgers georganiseerde bijeenkomst op Russische bodem sinds de Oktoberevolutie”. (meer…)

Derek Casey needs no introduction. Casey is the expert on leisure and the international development of cities. As Chief Executive of the UK Sports Council, Scottish-born Casey was responsible for the establishment of the Sports Lottery fund in the UK, and as a bid director he was successful in bringing the Commonwealth Games to Glasgow in 2014. Casey was chairman of the board of the World Leisure Organisation for nine years until 2013 and he has been appointed as Chair Emeritus since. We invited Casey to share some of his thoughts and opinions on the Leisure Factor with us for this issue of MMNieuws. (meer…)

In recent decades globalisation has transformed urban economies so radically that cities risk losing their identities, while at the same time globalisation forces them to become more visible. Many cities met this double challenge through placemaking: place marketing (putting themselves on the map) and place branding (creating new urban identities). The changes induced by place marketing and place branding, however, were largely superficial – a new logo, a new strapline, a new city marketing department. (meer…)

In our cities, the question ‘Who makes the city?’ persists. Over the past couple of years, Pakhuis de Zwijger has fueled the City Makers movement that aims to create a more liveable, beautiful, sustainable and inclusive Amsterdam. Together with these urban innovators, Pakhuis de Zwijger has worked tirelessly to carve out more space for new initiatives that shape cities according to the needs of their users and stakeholders. According to Joachim Meerkerk and Charlot Schans of Pakhuis de Zwijger, Europe cities can benefit from a solid network for local social regeneration. Moreover, an interlocal network could help establishing a paradigm shift in ideas about how cities are made. (meer…)

Het initiatief ‘Cities in Transition’ van Pakhuis de Zwijger (Nieuw Nederland en New Europe) biedt kansen aan lokale initiatieven om zich te verbinden en buiten de klassieke triple helix-samenwerking bij te dragen aan innovatie. Het groeiende netwerk faciliteert en jaagt aan. In Brabant komen niet alleen per stad ambassades op, maar vindt er ook op regionaal niveau samenwerking plaats. Deze regionale schaal biedt een uitgelezen extra kans verbindingen te maken en zichtbaarheid te vergroten, geheel in lijn met de regionalisering in de EU. De afzonderlijke Brabantse stadsambassades gebruiken het Brabantse niveau voor aanvullende ontmoetingen, uitwisseling, profilering en, mogelijk in de toekomst, gezamenlijke programmering. (meer…)

Stedelijke vernieuwing kan fantastisch zijn. Echter, niet alle plekken kunnen het verleden dat zij met zich meedragen zomaar naast zich neerleggen. Zo zijn diverse plekken in Nederland duidelijk gelinkt aan de Tweede Wereldoorlog of het koloniaal verleden van ons land. Andere locaties met een lastig verleden zijn bijvoorbeeld het National September 11 Memorial and Museum in New York of de tunnel bij de Pont de l’Alma in Parijs waar Lady Di om het leven kwam. Beleidsmakers in steden worstelen doorgaans met hoe zij om moeten gaan met dergelijke plekken. (meer…)

De oude Hollandse meesters als Rembrandt en Van Gogh zijn succesnummers in het buitenland. Deze nationale iconen dragen bij aan het culturele profiel van Nederland, terwijl de museale collecties een belangrijke reden zijn voor een bezoek aan ons land. Bijzondere herdenkingsjaren als het Van Goghjaar of het Rembrandtjaar deden daar nog een schepje bovenop en werkten als een magneet op (internationale) toeristen.  (meer…)

De Nederlandse retail heeft het lastig. Veel winkelgebieden weten de consument onvoldoende te boeien, wat pijnlijk duidelijk werd met recente faillissementen van winkelketens V&D en Perry Sport. Dat zeven jaar na het begin van de financiële crisis de retail nog steeds niet is hersteld, duidt op structurele problemen. Toch gloort er bij al die leegstand ook hoop voor een nieuwe verbinding tussen winkels en samenleving. (meer…)

De leegstand in de Nederlandse winkelstraten brengt grote vragen met zich mee. Neemt de behoefte aan winkelruimte af vanwege de opkomst van het webwinkelen? Of ontbreekt het aan beleving, vernieuwende concepten of onderscheidend vermogen? Is de trend onomkeerbaar of is er sprake van een tijdelijke situatie, bijvoorbeeld omdat het huidige aanbod niet aansluit bij de wensen van het publiek? Kortom: wat kunnen en moeten we doen om de binnensteden nieuw leven in te blazen? Een blik op de historische ontwikkeling van stedelijke vrijetijdinfrastructuur in Europe toont aanknopingspunten om het leegstandsvraagstuk tegemoet te treden. Deze zoektocht start in de zestiende eeuw, waar aan de randen van de Europese steden de eerste vrijetijdinfrastructuur ontstaat. Leden van de hogere klasse besteedden hun (vrije) tijd door langs de stadsmuren te flaneren over promenades en boulevards. Deze plekken hadden een belangrijke sociale functie: men kwam om te zien en gezien te worden. Hier hoorde je de laatste nieuwtjes, werd politiek bedreven, partners gezocht voor huwbare dochters, en werd door middel van een koude of juist warme begroeting gecommuniceerd of je ‘er nog wel bij hoorde’. Met het uitdijen van de hogere middenklasse en de toenemende welvaart, ontstonden de eerste voorzieningen dan ook langs deze stadsmuren: koffiehuizen, pleziertuinen, theaters, operahuizen, malie- en tennisbanen. (meer…)

Middelgrote steden zoals Helmond, Oss en Oosterhout kennen een rijk verleden, maar zijn zoekende in hun weg voorwaarts. Veel middelgrote Brabantse steden richten hun aandacht op de kennis- en diensteneconomie. Deze blik vertroebelt hun zicht op andere wegen. In iedere stad ligt een waarde en uniciteit verborgen die wortelt in het verleden. Door deze op te zoeken en te verbinden met nieuwe technieken kan een weg voorwaarts gevonden worden. Kus het verleden wakker. De meeste middelgrote steden lijken hiervoor goede kaarten in huis te hebben. Vrijetijdsconcepten kunnen deze strategie versterken. (meer…)

De ontwikkelingen in de pretparkindustrie gaan hard. In Dubai alleen al openen dit jaar zestien nieuwe attracties waaronder Dubai Safari Park, het Dubai Eye (hoogste reuzenrad ter wereld) en Riverland Dubai. De president van International Theme Park Services, Dennis Speigel, laat in de Orlando Sentinel weten dat de focus dit jaar ligt op veiligheid en prijsstrategieën. Samen met de inzet van nieuwe technologieën zoals virtual reality geeft het aan dat de pretparkindustrie niet alleen een enorme (toeristische) trekker is en blijft, maar dat de concurrentie steeds heftiger wordt. Iedereen kijkt naar elkaar in een markt die steeds meer verzadigd raakt. Steden zijn onlosmakelijk betrokken bij die strijd. (meer…)

Stedelijk toerisme groeit, met alle gevolgen van dien. De druk op steden als Amsterdam neemt toe, met veel klachten van inwoners als gevolg. Onze hoofdstad lijkt haar limiet te bereiken, maar dat beeld is misleidend. Waar inwoners van De Pijp of het Centrum inderdaad last hebben de drukte, zijn bewoners van wijken als bijvoorbeeld Watergraafsmeer of West veelal blij met wat meer levendigheid, ondernemerschap en bezoekers. Hoe kan dit spreidingsprobleem aangepakt worden? (meer…)

Steden volgen in hun snelheid van verandering de ontwikkeling in de samenleving. Sommige steden ontwikkelen zich organisch, andere exploderen of storten in. Het is in dit verband interessant om te zien wat er momenteel gebeurt met de grote steden in China, waar de maatschappelijke ontwikkelingen op gebied van economie, welvaart en cultuur razendsnel optreden. (meer…)

In zijn blog naar aanleiding van de deelname aan de iCapital Award van de Europese Commissie schreef wethouder Van Lunteren het reeds: “Mensen maken vandaag meer dan ooit met elkaar de stad”. Een vitale stad is dan ook een stad die weet de context te creëren waarin continu nieuwe verbindingen worden gelegd en creativiteit gedijt. Want de samenleving verandert in snel tempo naar een zogenaamde ‘hyper-vernetwerkte samenleving’ waarin het aandeel complexe vraagstukken – vraagstukken waarbij alles met alles samenhangt – enorm toeneemt. (meer…)

City marketing is al heel wat jaren in zwang. Verschillende steden profileren zich als de ‘evenementenhoofdstad van …’. Hoe meer evenementen en hoe meer bezoekers, hoe hoger op de ladder. En hoe meer revenuen voor de stad. In dat kader worden bezoekersaantallen nogal eens overtrokken door het eventmanagement. Maar daar ligt de fout: het moet niet gaan over de aantallen, maar om de beleving van de bezoekers. (meer…)

Leisure levert een belangrijke bijdrage aan het behoud van monumentaal erfgoed. Bij herbestemming van erfgoedlocaties wordt vaak gezocht naar vrijetijdsactiviteiten als nieuwe bestemming (NAi 2015). De Erfgoedfabriek van de provincie Noord-Brabant zoekt samen met publieke en private partners naar nieuwe bestemmingen voor erfgoed. Met succes: in de grote erfgoedcomplexen van de Erfgoedfabriek vinden we musea, restaurants, filmzalen, proeflokalen en evenmentenlocaties. Vaak gaat het daarbij om tijdelijk gebruik. De rauwe uitstraling en de lage kosten van de nog op te knappen gebouwen zijn aantrekkelijk voor pop-upwinkels, ateliers, tentoonstellingen en actief entertainment. Is de succesformule voor leegstaand erfgoed gevonden? (meer…)

Het project ‘Park Spoor Noord’ is de conversie van een afgeleefd en verlaten spoorwegemplacement in het centrum van de stad Antwerpen. De locatie, 24 hectare groot en ongeveer anderhalve kilometer lang, is omgebouwd tot een park met sport- en ontspanningsfaciliteiten en met nieuwe publieke functies in de oude spoorweggebouwen. Daarmee werd leegstaand erfgoed plotsklaps het bruisende middelpunt van de stad. (meer…)

Wellicht het meest in het oog springende aspect van Breda, is dat top dj’s Tiësto en Hardwell er geboren en getogen zijn. En dat in hun kielzog dj’s als R3hab, Dannic en vele anderen het internationale dancetoneel bestormen. Is Breda niet stiekem de ‘Capital of Dance’? Of heeft Breda het in zich om die titel op termijn te veroveren? (meer…)

De laatste jaren is er aan aandacht geen gebrek in Rotterdam. In de (internationale) media doet de stad het goed en mede daardoor groeit het aantal bezoekers gestaag. Al die positieve rankings waarin de stad nu opduikt, zeggen echter niet zoveel over de stad zelf – zeker niet op de lange termijn. Belangrijker is de vraag of de wederopgebouwde binnenstad aantrekkelijk en toekomstbestendig is, voor bezoekers maar bovenal ook voor de inwoners van de stad. (meer…)

Inkomend toerisme is een groeimarkt. De afgelopen jaren stijgt het aantal bezoekers naar Nederland bovengemiddeld. Zo kwamen er in 2015 zo’n vijftien miljoen internationale toeristen en zakelijke bezoekers naar ons land; een stijging van zeven procent vergeleken met het jaar daarvoor. Veel van die toeristen komen terecht in Amsterdam of een beperkt aantal andere grote attracties. Hoe kan ook de rest van Nederland profiteren van dit economisch potentieel? (meer…)

”Bent u moeilijk ter been en heeft u een vergunning voor een invalideplek weten te bemachtigen dan mag u meedoen aan de wedstrijd ‘hoe scoor ik een invalideplek’ in de directe nabijheid van de winkels. Geldermalsen een inclusieve gemeente. Ik dacht het niet.” Een jaar na de start van het project ‘de Inclusieve Gemeente Geldermalsen’ schreef Rob van Veen, inwoner van de gemeente deze zin in een column van het lokale nieuwsblad. Deze uitspraak laat zien dat de term ‘een inclusieve gemeente’ hoge verwachtingen schept. Hoezo is de gemeente inclusief? En wat is er dan bereikt tot nu toe? (meer…)

Zeer onlangs toog ik met mijn 87-jarige vader door het Rotterdamse Tuindorp-Vreewijk met een cameraman en een reportagemaker met harige microfoon. Het tuindorp waar mijn vader zijn jeugd doorbracht bestaat honderd jaar en dat wordt aangegrepen om de wijk op de kaart te zetten. Het buurtmuseum maakt verschillende films over de geschiedenis van de wijk en één daarvan betreft BN-ers uit Vreewijk. (meer…)

Als konijnen staren zij in de koplampen van een overjarige SAAB. Stadsbestuurders en beleidsmakers zijn heimelijk nog steeds in de ban van de creatieve stad. Niet openlijk want ze weten dat het concept tamelijk sleets is geworden. Maar door hun creatieve bloedarmoede hebben ze niets anders in handen om de cultuur in de stad te promoten. (meer…)